(Mesnevî, Cilt 4, beyit nu: 3082-3241)
Bir padişahın yiğit bir oğlu vardı.
Bir gece rüyasında çocuğunun ansızın öldüğünü gördü. Uyanınca öyle bir sevindi
ki ömründe öyle bir sevinç görmemişti.
Gördüğü ölüm rüyası üzerine
padişah, evlensin de soyu sopu devam etsin diye şehzadeye bir kız almak istedi.
Şöyle düşündü:
“Soyumun devamı için oğluma iyi
huylu, terbiyeli bir kız alacağım. Fakat alacağım kızın kötü bir padişahın
soyundan değil, temiz bir kişinin soyundan olmasını isterim.”
Padişah bir zâhidi (dünyaya yüz
vermeyen, gönlünü kaptırmayan) akrabalığa seçince, bu haber kadınların kulağına
vardı! Şehzadenin annesi dedi ki; “Evlenmede gerek akıl, gerek dini deliller,
eşit/denk olmayı şart koşmuştur. Hâlbuki sen cimriliğinden kurnazlık ederek
oğlumuzu bir yoksulla akraba yapıyorsun”.
Karı-koca biraz tartıştılar; nihayet
padişahın görüşü üstün geldi. Oğlunu, yaradılışı ve huyu güzel bir kızla
nikâhladı. Fakat kaza ve kader bu ya; o güzelim şehzadeye bir ihtiyar büyücü
kadın da âşık oldu. O kocakarı, şehzadeye öyle bir büyü yaptı ki, Bâbil
büyücüleri bile bu büyüye haset ederler.
Şehzade tam bir yıl o karıya esir
oldu. O kokmuş karının ayakkabısının tasmasını öpüp durdu. Kocakarının sohbeti,
şehzadeyi kesip biçmekte, eritip mahvetmekteydi.
Dünya, padişaha zindan kesildi.
Şehzade ise babası ve akrabası ağlarken gülmekteydi. Padişah pek çaresiz kaldı.
Gece gündüz kurbanlar kestirmekte, sadakalar vermekteydi. Ne çare varsa hepsine
başvurdu; fakat oğlan, kocakarıya gittikçe daha fazla âşık oluyordu.
Padişahın secdeye kapanıp “Ya
Rabbi! Ferman senindir. Hakk’ın mülkünde Hak’tan başka kimin hükmü geçer ki?
Fakat bu zavallı çocuk, öd ağacı gibi yanıp duruyor. Ey merhametli Allah’ım,
onun elinden tut, yardım et” demeye başladı.
Nihayet onun “Ya Rabbi! Ya Rabbi!”
demesi, feryat etmesi makbule geçti; yoldan usta bir büyücü çıkageldi. O
büyücü, uzaktan, o çocuğun bir ihtiyar karıya esir olduğunu duymuştu. Bu
karının büyüde eşsiz, örneksiz olduğunu ve bir ikincisinin bulunmadığını
işitmişti.
O, sıkı düğümleri çözüp şehzadeyi
sıkıntıdan kurtardı. Padişah şenlikler yaptırdı, şehir halkı sevindi, o ümidini
kesmiş gelin de muradına erdi. Büyücü kocakarı kederinden geberdi.
AÇIKLAMA
1. Ders: Gönlünü dünyaya kaptırmış insanları ancak peygamberler ve veliler iyileştirebilir
Hz. Mevlânâ bu hikayeyi açıklarken diyor ki:
“Şehzade, insanoğludur, Allah’ın halifesidir. Babası da meleklerin secde ettikleri, Allah’ın halifesi Âdem Safî’dir. Kâbilli kocakarı dünyadır; insanoğlunu babasından büyü yaparak ayırdı. Peygamberle veliler de buna çare bulan o hekimdir.”
Yüce Allah, halife olarak yarattığı insanını dünyaya
aldanmamasını bildirmektedir:
“Ey insanlar! İyi bilin ki Allah'ın vaadi gerçekleşecektir.
Şu halde dünya hayatı sizi asla ayartmasın! Dahası, aldatıcının hiçbir türü
sizi Allah (hakkındaki asılsız düşünceler) ile aldatmasın.” (Fâtır suresi, 5.
ayet)
“Kadınlara, oğullara, altın ve gümüş cinsinden yığılmış
servetlere, gözde ve nişan vurulmuş atlara, sürülere ve ekinlere tutkulu bir
sevgi duymak insanoğluna cazip kılındı. Bütün bunlar dünya hayatının geçici
zevkleridir, fakat en güzel gelecek Allah katındadır.” (Âl-i İmrân suresi, 14.
ayet)
Peygamberimiz
Hz. Muhammed (sav) de dünyevi cazibelerin aldatıcılığına dikkat çekip insanları
uyarmıştır:
“Dünya sevgisi bütün hataların başıdır.” (İbn Ebi’d-Dünyâ, Kitâbu
Zemmi’d-Dünyâ, s. 16, hadis nu: 9; Beyhaki, Şuabü’l-Îmân, VII, 338, nu: 10501;
Münzirî, et-Tergîb ve’t-Terhîb, III, 178, hadis nu: 3571)
“Allah sizi dünyaya halife olarak göndermiştir ve ne yapacağınızı
görmektedir. Dünyaya karşı ve kadınlara karşı dikkatli olun.” (Tirmizi, Fiten
26)
“Dünyadan
(dünya hayatına aldanıp kapılmaktan) sakının. Canım kudret elinde olan Allah’a
yemin ederim ki muhakkak dünya, Harut ve Marut’tan daha büyüleyicidir.” (Münavî,
Feyzu’l-kadir, I, 139, hadis nu: 145)
2. Ders: Allah’a ve dine uzak olan değil, dindar olan bir eş seçmeli:
Hz. Mevlânâ hikayeyi açıklarken diyor ki:
“Sen dini
avlamaya bak ki onunla beraber güzellik, mal, mevki ve sana fayda veren baht da
senin olsun!”
Peygamberimizin şu hadisine işaret edilmektedir: “Bir
kadınla şu dört özelliği için evlenilir: Malı, soyu (asaleti), güzelliği ve
dindarlığı. Sen dindar olanı seç/tercih et de huzur bul.” (Kütüb-i Sitte
Tercümesi, hadis nu: 5626)