1

بشنو این نی چون شکایت می‌‌کند

از جدایی‌‌ها حکایت می‌‌کند

Bişnev în ney çün şikâyet mî küned

Ez cüdâyîhâ hikâyet mî küned

Dinle, bu ney nasıl şikâyet ediyor,

ayrılıkları nasıl hikâyet ediyor (anlatıyor):

2

کز نیستان تا مرا ببریده‌‌اند

در نفیرم مرد و زن نالیده‌‌اند

Kez neyistân tâ merâ bübrîdeend

Ez nefîrem merd ü zen nâlîdeend

Beni kamışlıktan kestiklerinden beri

feryadımdan erkek ve kadın (herkes) ağlayıp inlemektedir.

3

سینه خواهم شرحه شرحه از فراق

تا بگویم شرح درد اشتیاق‌‌

Sîne hâhem şerha şerha ez firâk

Tâ bigûyem şerh-i derd-i iştiyâk

Ayrılıktan parça parça olmuş kalp isterim

Ki iştiyak derdini şerh edeyim (açayım).

4

هر کسی کاو دور ماند از اصل خویش

باز جوید روزگار وصل خویش‌‌

Herkesî kû dûr mand ez asl-ı hîş

Bâz cûyed rûzgâr-ı vasl-ı hîş

Aslından (vatanından) uzak düşen kişi,

yine vuslat zamanını arar.

5

من به هر جمعیتی نالان شدم

جفت بد حالان و خوش حالان شدم‌‌

Men beher cem’iyyetî nâlân şüdem

Cüft-i bedhâlân ü hoşhâlân şüdem

Ben her cemiyette ağladım, inledim.

Fena hallilerle de eş oldum, iyi hallilerle de.

6

هر کسی از ظن خود شد یار من

از درون من نجست اسرار من‌‌

Herkesî ez zann-i hod şüd yâr-i men

Ez derûn-i men necüst esrâr-i men

Herkes kendi zannınca benim dostum oldu

ama kimse içimdeki sırları araştırmadı.

7

سر من از ناله‌‌ی من دور نیست

لیک چشم و گوش را آن نور نیست‌‌

Sırr-ı men ez nâle-i men dûr nîst

Lîk çeşm ü gûş râ ân nûr nîst

Benim esrarım feryadımdan uzak değildir,

Lakin (her) gözde ve kulakta o nur yok.

8

تن ز جان و جان ز تن مستور نیست

لیک کس را دید جان دستور نیست‌‌

Ten zi cân ü cân zi ten mestûr nîst

Lîk kes râ dîd-i cân destûr nîst

Ten candan, can da tenden gizli değildir,

lâkin canı görmek için kimseye izin yok.

9

آتش است این بانگ نای و نیست باد

هر که این آتش ندارد نیست باد

Âteşest în bang-i nây ü nîst bâd

Her ki în âteş nedâred nîst bâd

Bu neyin sesi ateştir, hava değil;

Her kimde bu ateş yoksa, yok olsun!

10

آتش عشق است کاندر نی فتاد

جوشش عشق است کاندر می ‌‌فتاد

Âteş-i ışkest ke’nder ney fütâd

Cûşiş-i ışkest ke’nder mey fütâd

Aşk ateşidir ki neyin içine düşmüştür,

aşk coşkunluğudur ki şarabın içine düşmüştür.

11

نی حریف هر که از یاری برید

پرده‌‌هایش پرده‌‌های ما درید

Ney harîf-i her ki ez yârî bürîd

Perdehâyeş perdehây-i mâ dirîd

Ney, yârinden ayrılmış kişinin arkadaşı, haldaşıdır.

Onun (makam) perdeleri, (bizim vuslata mani olan) perdelerimizi yırttı.

12

همچو نی زهری و تریاقی که دید

همچو نی دمساز و مشتاقی که دید

Hem çü ney zehrî vü tiryâkî ki dîd

Hem çü ney demsâz ü müştâkî ki dîd

Ney gibi hem bir zehir, hem bir tiryak (panzehir),

ney gibi hem demsâz , hem müştâk kim gördü?

Demsaz: samimi dost, sırdaş, hemdem
Müştâk: Hasret çeken, özleyen

13

نی حدیث راه پر خون می‌‌کند

قصه‌‌های عشق مجنون می‌‌کند

Ney hadîs-i râh-i pür hûn mîküned

Kıssahây-i ışk-ı Mecnûn mîküned

Ney, kanla dolu bir yoldan bahsetmekte,

Mecnun aşkının kıssalarını söylemektedir.

14

محرم این هوش جز بی‌‌هوش نیست

مر زبان را مشتری جز گوش نیست

‌‌Mahrem-i în hûş cüz bîhûş nîst

Mer zebân-râ müşterî cüz gûş nîst

Bu aklın mahremi, akılsızdan başkası değildir,

dile de kulaktan başka müşteri yoktur.

15

در غم ما روزها بی‌‌گاه شد

روزها با سوزها همراه شد

Der gam-i mâ rûzhâ bîgâh şüd

Rûzhâ bâ sûzhâ hemrâh şüd

Bizim gamımızdan günler (uzayıp) vakitsiz bir hale geldi;

günler yanışlarla yoldaş oldu.

16

روزها گر رفت گو رو باک نیست

تو بمان ای آن که چون تو پاک نیست

Rûzhâ ger reft gû rev bâk nîst

Tû bimân ey ân ki çün tû pâk nîst

‌‌ Günler geçtiyse, geçip gitsin; korkumuz yok.

Ey temizlikte eşi/benzeri olmayan, hemen sen kal!

17

هر که جز ماهی ز آبش سیر شد

هر که بی‌‌روزی است روزش دیر شد

Her ki cüz mâhî zi âbeş sîr şüd

Her ki bîrûzîst rûzeş dîr şüd

Balıktan başka her şey suya kandı,

rızkı olmayana da günler uzadı.

18

درنیابد حال پخته هیچ خام

پس سخن کوتاه باید و السلام

Der neyâbed hâl-i puhte hîç hâm

Pes sühan kûtâh bâyed vesselâm

‌‌ Ham, pişkinin halinden anlamaz,

öyle ise söz kısa kesilmelidir vesselâm.